Taner Akçam’ın bu yazısını hem „Gazete Duvar“ hem de „Birikim“ dergisi çeşitli nedenler göstererek yayınlamayı kabul etmemişlerdir. Ben bu yazıyı değerli ve tartışılmasını gerekli bulduğum için yayınlıyorum. Kamil Taylan – 31.03.2021
Taner Akçam
Artık belli oldu ki, Bahçeli-Erdoğan ikilisinin hedefinde sadece HDP yok. Siyaseten toptan bir saldırıya geçmiş durumdalar. Toptan saldırının nihai amacı 2023’e kesin iktidar olarak girmek. Seçimle veya seçimsiz bunu gerçekleştirmek istiyorlar. Seçim sistemi manipüle edilerek, “seçimin olup olmamasının” önemsiz bir ayrıntı haline geleceği bir strateji izliyorlar. Yanılıyor olabilirim ama gözüken o ki, Bahçeli-Erdoğan ekibinin elinde, “iktidarı seçimle kaybetmek” gibi bir seçenek bulunmuyor. Bu nedenle, HDP’ye karşı başlattıkları topyekûn saldırı siyasetinin, önümüzdeki aylarda diğer muhalefet partilerini de kapsamasına şaşırmayacağım. İktidarın seçimle el değiştirmesinin ortadan kalktığı bir sürece girilmiştir diyebiliriz.
Bu yazıda ama sadece HDP üzerinde durulacak ve kapatılması durumunda ne yapılması gerektiği konusunda bazı önerilerde bulunulacaktır. Burada, gelişmeleri ABD’den izliyor ve siyasetin havasını doğrudan teneffüs etmiyor olmanın bir handikap olduğunu bildiğimin altını çizmek isterim. Önerilenlerin, fazla ayakları havada ve gerçeklikten uzak olma ihtimali elbette var. Ama bu durum, gene de düşünülenlerin söylenmemesi anlamına gelmiyor.
HDP’ye karşı saldırının gösterdikleri:
Önce noktalar halinde bazı tespitler yapmak isterim.
- HDP’nin açık hedef seçilmesinin en önemli nedeni Kürtlerdir. Kürtler, Bahçeli-Erdoğan ekibinin 2023 planlarını bozabilecek en büyük kitlesel güçtür. Bu nedenle, Kürtlerin sivil siyasette temsil edilme imkanının tümüyle ortadan kaldırılması, tüm kanalların kapatılması gerekiyor. HDP’nin kapatılması, sivil siyasetin Kürtlere kapanmasının bir ön adımıdır. Bahçeli-Erdoğan ittifakının 2023 zaferi biraz buna bağlıdır.
- HDP’nin sivil siyasetten silinmesi, “terörle bağlantı” üzerinden yapılıyor. Bu “bağlantı iddiasının” ciddi bir tez olduğunu düşünüyorum. Tez, hem diğer muhalefet çevrelerinin kapatmaya açıktan tavır almalarını engelliyor, hem de belli bir “söylem üstünlüğü” ile Türkler arasında destek buluyor. Tezin kuvvetli olmasının nedeni, karşı çıkacakları kolayca altından kalkamayacakları bir “açmaza” sokuyor olmasıdır.
- Açmazın ana nedeni, sosyolojik olarak HDP’nin esas gövdesi ile PKK tabanının kesişmesidir. Bu iki yapı arasındaki “organik ilişki” konusunda “havada uçuşan spekülasyonlara” girmek bile gereksizdir. HDP, PKK ile ciddi sosyolojik ve bu anlamda siyasi bağlantı içindedir. Ve PKK, silahlı mücadeleye devam ettikçe, HDP’nin silahlı mücadele ile arasına kesin çizgi koyması oldukça zordur. HDP, sosyolojik-siyasi kökleri olan bu bağlantı konusunu açık konuşmak yerine sadece “inkâr” siyaseti izlemektedir. Bu inkâr politikası ise, “ilişki” meselesinin “zayıf halka” ve bir yara olarak kalmasına neden olmaktadır.
- Elbette doğru olan, bu sosyolojik-siyasi gerçekliği açık ve samimi bir “konuşma” konusu haline getirmektir ama HDP buna hazır gözükmüyor. Bu nedenle “sessizlik” ve/veya inkâr etmek egemen oluyor. Herhangi bir “terör” olayında “kınıyoruz”, deniyor ama bu da inandırıcı bulunmuyor. HDP’nin zayıf karnı burası.
O halde soru şu:
- HDP’nin kapatılmasını “siyaseten yanlış” görenlerin yapması gereken nedir? Soruyu bir başka türlü de sorabiliriz, “Kürtlere sivil siyaset alanının kapatılmasına” nasıl karşı çıkılabilir ve neler yapılabiliriz? Veya siyasetin daha da sivilleşmesi konusunda atılması gereken adımlar nelerdir?
- İlk akla gelen basit çözüm, HDP’nin kendisine yönelik toptan saldırıya, bugüne kadar alışılagelmiş anlayış ve araçlarla karşı çıkmasıdır. Kapatılma durumunda, daha önce de yapıldığı gibi, başka isimle yeni parti(ler) kurabilir ve yola böyle devam edebilirler. Ama, eklemek gerekir ki, HDP’yi kapatmaya koyulmuş siyasi irade de bu olasılığı bilmektedir ve bunu mutlaka önlemeye çalışacaktır. Bu imkânın pratik olarak da giderek zor seçenek haline gelebileceği ihtimalini unutmamak gerekiyor.
Önerebileceğim Yeni bir Koalisyondur
Acaba şu anda içinde bulunulan durum bir şans olarak da ele alınabilir mi? Bugüne kadar izlenen siyasetin de araçların da üzerine yeniden düşünmek ve yeni politikalara yönelmek mümkün olabilir mi? Burada önerilen, HDP ve Kürtlerin siyasette temsil edilmelerine karşı açılmış toptan savaşın yarattığı ortamı bir şans olarak ele almaktır.
Bu hususları noktalar halinde sıralamak gerekirse:
- Bahçeli-Erdoğan ikilisinin toptan saldırısına karşı, genel olarak Kürtlere, Kürt siyasal hareketlerine ve özelde de HDP’ye nefes borusu olmak gerekir. Boğulmak isteneni boğdurmamak en makul adımdır. O halde HDP’ye doğrudan pratik destek yolu ve bunun imkanları üzerine düşünmek gerekir. Yani hem klasik “kapatılmasına karşıyız” söylemi, hem de “alışıldık usulle yeni parti kurarak devam” dışında ne yapılmalıdır?
- Önereceğim, HDP’yi dışardan destekleyen Türk demokrat-aydın çevreler ile HDP arasında yeni bir ilişki tarzı üzerine düşünmeye davettir. Türk demokrat-aydın çevreler ile HDP arasında yeni siyasi-pratik koalisyon imkânı aramaktır.
- Sözünü ettiğim, Türk aydın çevreler genel olarak PKK ile aralarına mesafe koymuş ve koyacağı bilinen çevrelerdir. Bu çevrelerin HDP’ye; HDP’nin de PKK ile aralarına koydukları mesafeyi demokratik teamüller çerçevesinde dile getiren bu çevrelere doğru açılmasını öneriyorum.
- Önerdiğim koalisyon, Bahçeli-Erdoğan koalisyonuna karşı önemli bir “demokratikleşme” ve “sivilleşme” sinerjisi yaratacaktır. Bunun yanısıra bu yeni koalisyon, HPD’ye yönelik “terör bağlantısı” suçlamasına da verilecek en kuvvetli cevaptır. Çünkü, Sözünü ettiğim Türk aydın çevrelere “PKK” ve “terör bağlantısı” suçlaması yapmak, “kargaları güldürmek” olur.
- “Yeni bir Koalisyon” önerim, HDP’nin bugüne kadar Türk aydınları ile kurduğu ilişki tarzını da mercek altına almayı gerektirir. Dışardan gözlediğim, bu ilişki iki ana özelliğe sahip gibi: A) Aradaki ilişki, Refah Partisinin geçmişte bazı aydınlarla kurduğu ‘vitrin ilişkisini’ andırmaktadır. ‘Vitrin ilişkisi’ tatsız ve yanlış bulunursa, ‘sessizlik sözleşmesi’ önerisinde bulunabilirim. HDP vitrininde görünen aydınlar (eğer PKK’yı açıktan destekleyenlerden değillerse), PKK’nın siyasetine eleştirileri bile olsa, “susmayı” tercih etmektedirler. PKK’nın, HPD üzerindeki “manevi ağırlığını” “sessizce” ön kabul esastır. Bu aydınlar, “ev sahibi” de olmadıklarını bilmekte ve sadece kendilerine sunulan imkanları kullanmakta gibidirler. B) HDP’nin bir de “Türk sol örgütler ile koalisyonu” vardır. Hala 1970’lerin düşünce tarzına uygun olarak, neredeyse “arkaik” hale gelmiş sol-sosyalist gruplarla kurulmuş bir “cephe” söz konusu. A ve B şıklarına dahil olan çevreler arasında farklar-gerilimler olduğu tahmin edilebilir ama sonuçta Kürt hareketinin yarattığı imkânları ‘pratik olarak kullanma’ arzusunun ağır bastığı söylenebilir.
- Sonuçta Kürt Hareketi, Türk aydınları-örgütleri ile kurduğu bu koalisyon-cephe ile, siyasi olarak Türkiye’nin Batısında hemen hemen hiçbir ağırlığı olmayan kişi ve çevreleri parlamentoya taşınmıştır.
- HDP’nin, ciddi potansiyeli olmasına rağmen özellikle Batı’da istediği gibi büyüyemiyor olmasının nedeni, A ve B maddelerinde ifade edilen koalisyon anlayışıdır. Önerdiğim, bu koalisyon anlayışı üzerine sesli düşünülmesi ve değiştirilmesidir.
- Benim sözünü ettiğim aydın çevreler yukardaki A ve B şıkları dışındadır ve bu çevreler hem ‘vitrin’ değildirler ve olmayacaklardır hem de Kürt meselesinde, PKK’ye yönelik düşüncelerinde “sessiz kalmayı” değil, eleştirilerini açıkça ifade etmeyi tercih edeceklerdir.
- Bu yeni Türk-aydın çevrelerin HDP’ye getirebilecekleri dört temel siyasi öneri var gibidir (bunların bazıları HDP tarafından zaten savunulmaktadır): 1- Sivil siyasetin ve siyasette çoğulculuğun öneminin altını çizmek; 2- silahlı mücadelenin sivil siyasetin önünü tıkadığını söylemek ve silahlı mücadele devrinin bittiğini açıkça ilan etmek; 3- sadece devletin değil, PKK dahil toplumun her kesimin kendi tarihiyle yüzleşmesi gerektiğini savunmak; 4- tarihe ve geleceğe yönelik yeni bir toplumsal hafıza etrafında, çoğulcu bir Türkiye projesi üzerinde tartışmak.
- HPD çevreleri “yeni” siyasi fikirler de getirecek Türk-aydın çevrelere doğru açılabilecek, yeni bir koalisyon anlayışına uygun açılım yapabilecek midir? Bu açılım, partinin iç yapısına ilişkin örneğin karar süreçlerinin demokratikleşmesi vb. gibi oldukça sancılı sonuçlarının olabileceğini tahmin ediyorum.
- Ya da “Türk aydınları” dediğim tanımlanmamış kesim böyle bir öneriye nasıl bakar? Buna hazır bir kesim var mıdır? Tartışılması gereken soru budur.
Türk aydınları ile HDP arasında önerdiğim tarzda yeni bir siyasi koalisyon, yeni bir siyaseti ve yeni bir siyaset kültürünü gerektirir ve galiba şu anda olmayacak gibi gözüken de budur.
Bu yazının ana tezi ise ama bunun imkânlarının zorlanması gerektiğidir.
Lichtblicke 